Hoe ons lichaam ons van binnenuit reinigt

Waar jij dagelijks tien minuten onder de douche staat en twee minuten je tanden poetst om jouw lichaam aan de buitenkant te reinigen, is je lijf 24/7 bezig om de boel van binnen schoon te houden. Maar weet je hoe ons interne reinigingssysteem precies werkt en welke organen hier allemaal bij betrokken zijn? We vertellen het je!

Ons hele leven lang is ons lichaam bezig met het verwerken van alles wat we eten, drinken en ademen. Veel van de stoffen die we binnenkrijgen, worden omgezet in bruikbare stoffen die ons helpen om gezond te blijven. Maar er komen ook stoffen binnen die een stuk minder bruikbaar zijn en soms zelfs giftig.

Deze stoffen kunnen in kleine mate meestal niet zo veel kwaad, maar in grotere dosering of bij langdurige blootstelling zijn ze vaak wel schadelijk voor je gezondheid. Gelukkig heeft je lichaam een ijzersterk reinigingssysteem en worden potentiële giftige stoffen gefilterd, getransformeerd en geëlimineerd. Dat is maar goed ook want het aantal chemicaliën waar het lichaam aan blootgesteld wordt, stijgt de laatste jaren enorm. Op dit moment worden we blootgesteld aan maar liefst 80.000 verschillende chemische stoffen.

De lever

De grote baas van het systeem is toch echt wel onze lever. De lever heeft vele functies, waaronder het afbreken van gifstoffen in minder schadelijke bijproducten. Wat de lever doet, is het afbreken van vetoplosbare gifstoffen in een wateroplosbare variant. Hierdoor kunnen stoffen uit het lichaam afgevoerd worden via gal, zweet en urine.

Het lymfesysteem

Daarnaast speelt je lymfesysteem een belangrijke rol bij het afvoeren en onschadelijk maken van indringers in je lichaam. Het lymfesysteem staat in verbinding met onze cellen. Afvalstoffen uit de cellen worden door het lymfevocht meegenomen en naar de lymfeklieren vervoerd. Hier aangekomen worden grotere indringers zoals bacteriën vernietigd. De rest van de afvalstoffen worden aan het bloed afgegeven om uiteindelijk via de urine en ontlasting het lichaam te verlaten.

De nieren

De door de lever en het lymfesysteem onschadelijk gemaakte afval- en gifstoffen komen via het bloed onder andere bij de nieren terecht. De nieren filteren het bloed en verwijderen deze stoffen via de urine.

De darmen

Ook via de darmen verlaten afvalstoffen het lichaam. De darmen kun je als het ware zien als de riolering van het lichaam. Afvalstoffen worden in onze ontlasting opgeslagen en verlaten zo het lichaam.

De huid

Behalve via urine en ontlasting raakt het lichaam ook afvalstoffen kwijt via de huid. Door te zweten. Zweten gebeurt via de poriën in de huid. Via zweet worden voornamelijk zware metalen, zoals arseen, lood en kwik afgevoerd.

Wanneer het systeem niet optimaal functioneert

Zoals je begrijpt zijn er vele organen betrokken bij het reinigen van je lichaam. Het is belangrijk dat deze organen allemaal optimaal functioneren. Maar dit is lang niet altijd het geval. Alle organen kunnen overwerkt raken wanneer er overmatig veel van ze gevraagd wordt. Met als gevolg dat ze niet meer optimaal functioneren.

De lever, bijvoorbeeld, wanneer deze niet doet wat hij zou moeten doen, kunnen gifstoffen zich ophopen in vetweefsel en endocriene klieren. Vaak gaan overgewicht en hormonale problemen dan gepaard met een grote hoeveelheid gifstoffen in het lichaam.

Ook bij de darmen kan het misgaan, want net als bij een echte riolering kunnen de darmen overbelast raken wanneer er te veel afval en te veel gifstoffen moeten worden afgevoerd. Wanneer dit gebeurt, kan het voorkomen dat gifstoffen die via de darmen naar buiten gevoerd zouden moeten worden opnieuw opgenomen worden door het lichaam. En zo weer terecht komen bij de lever.

Zo kun je het systeem een handje helpen

Van de afval- en gifstoffen die we binnenkrijgen, krijgen we 80 procent binnen via ons eten. Wanneer we gezond – en met gezond bedoelen we in dit geval ‘natuurlijk’ eten – krijgen we relatief weinig ongewenste stoffen binnen. Maar helaas wordt het ‘natuurlijk’ eten ons tegenwoordig steeds moeilijker gemaakt.

Het lichaam wordt vaker blootgesteld aan verschillende chemische stoffen die onze voeding beschermen tegen insectenplagen, bacteriën, schimmels en andere bedreigingen. Het lichaam moet steeds meer moeite doen om al deze stoffen te verwerken en daarom kan het best een beetje hulp gebruiken. Hieronder volgen vijf tips om te voorkomen dat je reinigingssysteem overwerkt raakt.

1. Eet biologisch

Door zoveel mogelijk biologisch te eten, verlaag je blootstelling aan pesticiden. Ook bevatten biologische producten vaak meer antioxidanten dan de niet-biologische variant.

2. Eet en drink antioxidanten

Producten rijk aan antioxidanten zoals groene bladgroenten en rode vruchten helpen het lichaam beschermen tegen schadelijke stoffen. Antioxidanten kunnen binden aan zware metalen, oplosmiddelen en pesticiden, en deze het lichaam uit vervoeren.

3. Minder met vlees en vis

Vlees zit vaak vol met hormonen en antibiotica. Vis is vaak verontreinigd met metalen als kwik. Door biologisch vlees te eten of zelfs helemaal geen vlees meer te eten, verminder je de blootstelling aan deze stoffen.

4. Vermijd verpakkingen

Verpakkingen zitten vaak vol chemische stoffen. Door zoveel mogelijk producten zonder verpakking te kopen, verminder je de hoeveelheid chemische stoffen die je binnenkrijgt uit je voeding. Voornamelijk hard plastic, blikjes en plastic flesjes bevatten stoffen die schadelijk kunnen zijn voor je gezondheid.

5. Zweet!

Zweten is een belangrijke manier om zware metalen kwijt te raken. Cardio, zoals hardlopen of touwtje springen, zijn perfecte manieren om jouw lichaam flink te laten zweten. Maar ook een bezoekje aan de sauna is een ontspannen, maar effectieve manier om lekker te zweten.

Bronnen

1. 1. NTP (2014) About the National Toxicology Program. From http://ntp.niehs.nih.gov/about/index.html.
   2. Mahmoud, A., Comhaire, F., Van Larebeke, N., & Van Kersschaever, G. (2019). Identificatie van indicatoren voor impact van endocrien verstorende stoffen/hormonale stoorstoffen (in het Engels).
   3. Hyman, M. A. (2010). Environmental toxins, obesity, and diabetes: an emerging risk factor. Alternative Therapies in Health & Medicine, 16(2), 56.
   4. Voedingscentrum. (2020). BPA (Bisfenol A). Geraadpleegd op 14-1—2021 op: https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/bpa-bisfenol-a-.aspx
   5. Sears ME, Kerr KJ, Bray RI. Arsenic, cadmium, lead, and mercury in sweat: a systematic review. J Environ Public Health. 2012; 2012:184745. doi:10.1155/2012/184745