Kleurenweek dag: Oranje

Worteltjes van oranje

Op 14 oktober vindt de nationale dag van de groenten en fruit plaats met het thema: ga voor kleur! Om die reden hebben we deze week een speciale kleurenweek waarin we elke dag een kleur in het zonnetje zetten op onze website en op social media. Gister kon je lezen over groene bladgroente en deelde we een heerlijk recept. Vandaag staat in het teken van de koninklijke kleur: oranje. En zo midden in de herfst zullen we deze dag speciaal wijdde aan de wortel.

Wortels behoren tot de familie van de schermbloemigen en zijn daarmee familie van de pastinaak, selderij en peterselie. Het verschil tussen de wortel en de peen zit hem vooral in de naam. Met wortel wordt het deel van de plant dat onder de grond groeit bedoeld. Met een peen wordt vaak de hele plant aangeduid. De meest gegeten wortelen zijn de winterpeen, de bospeen en de oerpeen.

Wist je dat bospeentjes worden verkocht in bossen met het loof er nog aan maar zodra ze gewassen en zonder loof verkocht worden we ze waspeen noemen?

Behalve dat de wortel een vrolijke kleur heeft, lekker crunchy en zoet van smaak is en het hele jaar door verkrijgbaar is, is de wortel ook nog enorm gezond!

Wist je dat de wortel van oorsprong helemaal niet oranje maar wit was?

Wortels komen van oorsprong niet uit nederland maar uit Iran. Speciaal voor het Nederlands koningshuis zijn de wortels zo gekweekt dat ze oranje werden. En sindsdien is dit de meest gegeten wortel wereldwijd.

Wortels voor zicht en gezicht

Je kent het bekende grapje vast wel: wortels zijn goed voor je ogen want heb je ooit een konijn met een bril gezien? Grappig of niet het is wel waar. Wortels bevatten namelijk bèta-caroteen. Bèta-caroteen wordt in je lichaam omgezet tot Retinol, een vorm van vitamine A. Een tekort aan vitamine A is gerelateerd aan slechter zicht, en dan voornamelijk aan nachtblindheid^1,2. Gelukkig komt in Nederland een tekort aan vitamine A niet voor. Een teveel aan vitamine A kan ook schadelijke zijn voor gezondheid, echter hoef je je hier geen zorgen om te maken bij het eten van veel wortels. Je lichaam is perfect in staat om de hoeveelheid vitamine A vanuit wortels te reguleren.

Wist je dat als je veel wortels eet je huid oranje kan kleuren?

Wanneer je veel wortels eet, zal de hoeveelheid bèta-caroteen in je bloed hoger worden en op plekken waar je huid dun is zoals in je handpalmen zul je dan een lichte gele of oranje kleur kunnen zien. Dit is verder niet schadelijk, en het blijkt uit onderzoek zelfs dat bèta-caroteen positieve effecten heeft op je huid. Het helpt namelijk om je cellen te herstellen wanneer deze zijn blootgesteld aan schade die bijvoorbeeld veroorzaakt wordt door UV-straling wanneer je lang in de zon hebt³.

Antioxidanten

Naast vitamine A bevat de wortel nog tal van andere belangrijke componenten, ook wel antioxidanten genoemd, die positieve gezondheidseffecten hebben. Antioxidanten kunnen binden aan vrije radicalen in het lichaam en deze daarmee onschadelijk maken. Daarmee helpen antioxidanten tegen beschadigen van je cellen en helpen zo de kans op ziektes als kanker en hart- en vaatziekten te verkleinen⁴.

Vezels

Behalve een bom van antioxidanten is de wortel ook een belangrijke bron van oplosbare voedingsvezels. Oplosbare voedingsvezels vertragen de opname van suiker uit je darmen en zorgen er daarmee voor dat je bloedsuiker niet snel omhoog schiet. Verder zijn deze vezels het voedsel voor de goede bacteriën in je darmen. Een gezonde darmflora verbetert jouw gezondheid en verkleint de kans op ziektes⁵.

Bewaren en gebruiken

Wortels kun je op vele manieren gebruiken in je gerechten. Verwerk ze warm in een pastasaus of soep, roerbak ze met andere groentes of leg ze in hun geheel met een beetje olie, rozemarijn en knoflook in de oven. Ook koud kunnen wortels heerlijk door een salade of met een dipsausje als tussendoortje. Wortels kun je 3 tot 5 dagen in een koele plaats buiten de koelkast bewaren. In de koelkast is de wortel 5-6 dagen houdbaar. De winterpeen kan wel een maand bewaard worden buiten de koelkast.

Bronnen

1. Dias, J.S. (2012) Major Classes of Phytonutriceuticals in Vegetables and Health Benefits: A Review. Journal of Nutritional Therapeutics, 1, 31-62.
2. Tanumihardjo S. A. (2011). Vitamin A: biomarkers of nutrition for development. The American journal of clinical nutrition, 94(2), 658S–65S. https://doi.org/10.3945/ajcn.110.005777
3. Pappas, A., Liakou, A., & Zouboulis, C. C. (2016). Nutrition and skin. Reviews in Endocrine and Metabolic Disorders, 17(3), 443-448.
4. Sharma, K. D., Karki, S., Thakur, N. S., & Attri, S. (2012). Chemical composition, functional properties and processing of carrot-a review. Journal of food science and technology, 49(1), 22–32. https://doi.org/10.1007/s13197-011-0310-7
5. Slavin J. (2013). Fiber and prebiotics: mechanisms and health benefits. Nutrients, 5(4), 1417–1435. https://doi.org/10.3390/nu5041417